گیاه برگ ویلونی محبوب آپارتمان‌ها
فیکوس لیراتا که در بازار گیاهان زینتی به نام برگ ویلونی یا فیدل لیف فیگ نیز شناخته می‌شود، یکی از محبوب‌ترین گیاهان آپارتمانی است که با برگ‌های سبز، بزرگ، براق و شبیه ساز ویولن، جلوه‌ای خاص به دکور خانه‌ها می‌دهد. این گیاه بومی جنگل‌های بارانی غرب آفریقاست و در محیط طبیعی خود می‌تواند تا ۱۲ متر نیز رشد کند. اما در محیط آپارتمان معمولاً ارتفاع آن به ۱.۵ تا ۲.۵ متر می‌رسد.
در ادامه، به صورت کامل با شرایط نگهداری، مشکلات رایج و روش‌های درمانی این گیاه حساس و زیبا آشنا می‌شوید.
گونه‌ها و انواع فیکوس لیراتا
فیکوس لیراتا در چندین گونه و واریته تولید و تکثیر می‌شود. متداول‌ترین گونه‌ها عبارت‌اند از:
F. lyrata (واریته اصلی): با برگ‌های بزرگ‌تر و قامت بلندتر.
F. lyrata ‘Compacta’: گیاه فشرده‌تر و کوچک‌تر، مناسب فضاهای کوچک.
F. lyrata ‘Suncoast’: برگ‌های براق‌تر، رشد متراکم‌تر و نگهداری آسان‌تر.
شرایط نور برای فیکوس لیراتا
فیکوس لیراتا به نور زیاد و غیرمستقیم علاقه‌مند است.
نور مناسب: نور فیلترشده کنار پنجره‌های شرقی یا غربی
نور نامناسب: نور مستقیم ظهر باعث ایجاد لکه‌های سوختگی روی برگ می‌شود و نور کم نیز منجر به رشد کم و ریزش برگ می‌شود.
نکته: در تابستان حتماً از پرده نازک برای فیلتر نور استفاده کنید.
آبیاری؛ چطور و چه زمانی؟
آبیاری صحیح مهم‌ترین عامل در سلامت این گیاه است.
آبیاری باید زمانی انجام شود که سطح بالایی خاک (۳ تا ۵ سانتی‌متر) کاملاً خشک شده باشد.
از آب ولرم یا هم‌دما با محیط استفاده کنید؛ آب سرد باعث شوک و ریزش برگ‌ها می‌شود.
گلدان باید دارای زهکشی کامل باشد تا آب اضافی از ته گلدان خارج شود و ریشه دچار پوسیدگی نشود.
پس از آبیاری، زیرگلدانی را خشک کنید تا رطوبت اضافی جذب خاک نشود.
دما و رطوبت
دمای ایده‌آل: ۱۸ تا ۲۳ درجه سانتی‌گراد
حساسیت: زیر ۱۰ درجه برگ‌ها دچار لکه‌های قهوه‌ای می‌شوند.
رطوبت نسبی مطلوب: بین ۴۰ تا ۶۰ درصد
برای حفظ رطوبت مناسب:می‌توانید از سینی سنگ‌ریزه (جزیره) استفاده کنید.
گیاه را کنار سایر گیاهان بگذارید تا رطوبت جمعی افزایش یابد.
استفاده از مه‌پاش هفتگی نیز مؤثر است.
خاک مناسب
ترکیب خاک باید سبک، مغذی و با زهکشی بالا باشد:
پیشنهاد ترکیب خاک:
- ۵۰% پیت‌ماس + ۳۰% پرلیت + ۲۰% ورمی‌کمپوست یا خاک برگ
خاک‌های فشرده یا غنی از رس باعث خفگی ریشه و پوسیدگی می‌شوند.
برنامه کوددهی فیکوس لیراتا
در جدول زیر برنامه کوددهی پیشنهادی برای فیکوس لیراتا آمده است:
| نوع کود | تناوب مصرف | روش مصرف |
|---|---|---|
| کود کامل ۲۰-۲۰-۲۰ | هر ۲ هفته | همراه آبیاری |
| آهن (کلات آهن) | ماهی یک بار | محلول در آب |
| میکرو المنت | هر ۲ ماه یکبار | محلول‌پاشی یا آبیاری |
| هیومیک اسید | هر ۲ ماه یکبار | همراه با آبیاری |
| عصاره جلبک دریایی | هفته‌ای یکبار | اسپری روی برگ |
| هورمون بوستر رشد | هفته‌ای یکبار | اسپری روی برگ |
محصولات پیشنهادی
-
پکیج مراقبتی لیراتا
قیمت اصلی ۶۵۵,۰۰۰ تومان بود.۶۲۳,۰۰۰ تومانقیمت فعلی ۶۲۳,۰۰۰ تومان است. -
خاک برگ استریل
محدوده قیمت: ۱۴۵,۰۰۰ تومان تا ۳۴۵,۰۰۰ تومان
تعویض گلدان و نگهداری در اندازه دلخواه
وقتی ریشه‌ها از ته گلدان خارج شدند، زمان تعویض فرا رسیده.
از گلدانی با سایز تنها کمی بزرگ‌تر استفاده کنید.
اگر نمی‌خواهید گیاه رشد زیادی داشته باشد، می‌توانید توپ ریشه را هرس کنید. تا ۲۰٪ ریشه را می‌توان بدون آسیب کوتاه کرد (روش شبه بونسای).
هرس، تمیزکاری و جابجایی
برگ‌ها را هفته‌ای یکبار با دستمال مرطوب تمیز کنید تا گرد و غبار مانع فتوسنتز نشود.
برگ‌های آسیب‌دیده را جدا کنید تا گیاه انرژی‌اش را صرف برگ‌های سالم کند.
شاخه‌های انبوه را هرس کنید تا گیاه فضای تنفس داشته باشد.
هر ۲ تا ۳ ماه یکبار گیاه را بچرخانید تا یکدست رشد کند.
از جابجایی مکرر خودداری کنید، چون شوک محیطی باعث ریزش برگ می‌شود.
بیماری‌ها و مشکلات فیکوس لیراتا
پوسیدگی ریشه (قارچی):
علت: آبیاری زیاد یا خاک بدون زهکشی
نشانه‌ها: برگ‌های قهوه‌ای، سیاه‌شدن لبه برگ، افتادگی و در نهایت ریزش
درمان: آبیاری را متوقف کرده، ریشه‌های خراب را جدا کرده و قارچ‌کش استفاده کنید.
لکه برگ قارچی (آنتراکنوز):
نشانه: لکه‌های ریز سیاه که به‌تدریج بزرگ می‌شوند
درمان: استفاده از قارچ‌کش حاوی کلروتانول
لکه برگ باکتریایی:
نشانه: زرد شدن برگ‌ها همراه با لکه‌های قهوه‌ای
تفاوت با قارچی: در باکتریایی، برگ زرد می‌شود و می‌افتد؛ در پوسیدگی، برگ سبز باقی می‌ماند.
درمان: باکتری‌کش، جداسازی برگ آلوده، اصلاح محیط
آسیب نور زیاد و خشکی
نور شدید به‌ویژه در ظهر، باعث لکه‌های قهوه‌ای یا سفید روی برگ‌ها می‌شود.
نور زیاد همراه با کم‌آبی، نوک برگ را قهوه‌ای و خشک می‌کند.
خاک خشک و شکننده نشانه‌ی کم‌آبی شدید است. گلدان ممکن است بیفتد.
راهکار:
گلدان را از نور مستقیم دور کنید.
آبیاری از پایین انجام دهید: گلدان را در تشت یا وان پر از آب قرار دهید تا از زیر خیس شود.
یا با آبیاری قطره‌ای و تدریجی از بالا، ریشه را آرام‌آرام هیدراته کنید.
نتیجه‌گیری
فیکوس لیراتا گیاهی است جذاب و نمادین که نگهداری درست از آن نیازمند دقت، برنامه‌ریزی و شناخت نیازهای خاصش است. با رعایت نکات مهم در نور، آبیاری، تغذیه و پیشگیری از بیماری‌ها، می‌توانید از داشتن گیاهی سالم، شاداب و ماندگار در فضای خانه لذت ببرید.
