سانسوریا، یکی از محبوب‌ترین گیاهان آپارتمانی به دلیل زیبایی، مقاومت و نگهداری آسان است. یکی دیگر از دلایل محبوبیت سانسوریا، تصفیه کنندگی هواست. به همین دلایل سانسوریا یکی از بهترین گزینه‌ها برای نگهداری در خانه یا محل کار است، جایی که می‌تواند جلوه‌ای زیبا به فضای شما بدهد. اما حتی این گیاه مقاوم هم گاهی دچار مشکلاتی مثل زرد و شل شدن برگ‌ها میشود. در این مقاله، به بررسی دلایل زرد شدن سانسوریا و شل شدن برگ‌های آن و راه‌های جلوگیری و درمان این مشکلات می‌پردازیم.
شما با مطالعه این مطلب می‌توانید و خودتان گیاه را درمان کنید و سانسوریا را به روند رشد طبیعی خود باز گردانید. در آخر نیز به پاسخ سوالات پرتکرار شما می‌پردازیم تا تمامی ابهامات را در خصوص نگهداری و مراقبت از سانسوریا برطرف کنیم.
زرد شدن و شل شدن برگ‌های سانسوریا معمولاً نشانه‌ای از مشکلات نگهداری یا شرایط نامناسب محیطی است. یکی از رایج‌ترین دلایل این مشکل، آبیاری بیش از اندازه است که منجر به پوسیدگی ریشه‌ها و در نهایت زرد و شل شدن برگ‌ها میشود. همچنین، استفاده از گلدان‌های بلند، نور ناکافی یا نور شدید خورشید می‌تواند به زرد شدن برگ‌ها منجر شود. دمای نامناسب، تغییرات دمایی شدید و استفاده از خاکی با زهکشی نامناسب نیز از دیگر عوامل مؤثر در زرد و شل شدن برگ‌های سانسوریا هستند. در ادامه به بررسی هر یک از این عوامل می‌پردازیم و نحوه درمان را توضیح می‌دهیم:
۱- نور ناکافی یک از عوامل زرد شدن سانسوریا است:
سانسوریا با داشتن مقاومت بالا در برابر نور کم، در برابر تابش مستقیم آفتاب آسیب‌پذیر است. این گیاه برای رشد مناسب نیاز به نور متوسط دارد، با این حال توانایی زنده ماندن در محیط‌های کم‌نور را دارد و همین امر محبوبیت این گیاه را دوچندان کرده است. اما اگر می‌خواهید برای رشد سانسوریای خود یک مکان ایده‌آل ترتیب دهید، آن را جایی بگذارید که مقداری نور غیرمستقیم طبیعی از سمت پنجره شمالی یا شرقی دریافت کند. قرار دادن سانسوریا در کنار پنجره جنوبی ایده خوبی نیست. نور مستقیم آفتاب باعث سوختن برگ‌ها و ایجاد لک روی آنها میشود. پیشنهاد می‌کنیم گیاه خود را بطور ماهیانه یکبار بچرخانید تا از رشد یکنواخت در جهات مختلف اطمینان حاصل شود.
اگر محیط شما بسیار کم‌نور است و امکان دریافت نور طبیعی وجود ندارد، می‌توانید از لامپ رشد استفاده کنید. لامپ رشد با جبران کمبود نور طبیعی می‌تواند شرایط رشد بهتری برای گیاه شما فراهم کند.
۲- آبیاری بیش از حد اصلی ترین دلیل زرد شدن برگ‌ها:
سانسوریا گیاهی کم‌آب است و دوست دارد که خاکش بین نوبت‌های آبیاری کاملاً خشک شود. رایج‌ترین اشتباهی که باعث از بین رفتن این گیاهان میشود آبیاری زیاد است. این گیاه با داشتن ریشه‌های ضخیم، آب را به مقدار مورد نیاز ذخیره می‌کند و مرطوب ماندن بیش از اندازه خاک، باعث پوسیدگی ریزوم(توده ریشه) گیاه میشود. برای آبیاری این گیاه نمی‌توان زمان دقیقی مشخص کرد و زمان آبیاری به نسبت رطوبت و دمای محیط متغیر است.
برای تشخیص بهترین زمان آبیاری بهتر است رطوبت عمق خاک را چک کنید. اما بخاطر داشته باشید حتی اگر گیاه شما در معرض نور نسبتا بالا قرار دارد، نیازی به آبیاری بیش از هفته‌ای یک بار در فصل رشد(فصل‌های گرم سال) نخواهد داشت. در طول ماه‌های فصل زمستان یا در صورتی که گیاه را در نور کم نگهداری می‌کنید، آبیاری هر دو هفته یکبار برای گیاه کافی است.
دقت داشته باشید که مهم‌ترین معیار تشخیص زمان درست آبیاری چک کردن رطوبت خاک است. پنج تا هفت سانیمتر (یا یک سوم ارتفاع گلدان) از خاک را کنار بزنید و میزان رطوبت را با انگشت خود اندازه بگیرید. اگر خاک مرطوب نبود، زمان آبیاری فرا رسیده است. در هر نوبت آبیاری، گیاه را کاملا سیراب کنید. بخاطر داشته باشید که سانسوریا به پوسیدگی ریشه حساس است. پوسیدگی ریشه زمانی اتفاق می‌افتد که خاک اطراف ریشه به مدت طولانی مرطوب بماند. رطوبت بیش از اندازه خاک باعث ایجاد بیماری قارچی ریشه و نهایتا پوسیدگی آن خواهد شد. بنابراین بسیار مهم است که در صورت مشاهده هرگونه رطوبت در خاک گیاه را آبیاری نکنید. اگر بعد از یک هفته یا ده روز هنوز خاک گیاه مرطوب بود، احتمالا خاک مناسبی برای گیاه خود انتخاب نکرده‌اید. همچنین زهکشی زیر گلدان را چک کنید و از عبور آب اضافی از آن اطمینان حاصل کنید.
۳- دمای نامناسب نیز باعث زرد شدن و شل شدن برگ‌ها میشود:
سانسوریا در دمایی بین ۱۵ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد بهترین رشد را دارد. دماهای پایین‌تر از ۱۰ درجه سانتی‌گراد یا تغییرات دمایی شدید می‌تواند به زرد شدن سانسوریا و شل شدن برگ‌ها منجر شود. برای جلوگیری از این مشکل:
- ۱- گیاه را در مکانی با دمای ثابت نگه دارید.
- ۲- از قرار دادن گیاه در نزدیکی وسایل سرمایشی و گرمایشی خودداری کنید.
البته سانسوریا نوسانات دمایی را تحمل می‌کند، اما بهتر است در معرض سرما یا گرمای شدید قرار نگیرد.
بخاطر داشته باشید قرار داردن سانسوریا در معرض جریان هوای وسایل سرمایشی و گرمایشی ممکن است به گیاه آسیب وارد کند. هیچ‌گاه گیاه خود را در کنار این وسایل قرار ندهید. پرتاب باد وسایل سرمایشی و گرمایشی نباید باعث شود که برگ‌های سانسوریا تکان بخورند، چون گیاه شما دچار نوسان دما خواهد شد.
۴- خاک نامناسب هم یکی از عوامل است:
استفاده از خاکی که زهکشی خوبی ندارد، می‌تواند باعث تجمع آب و پوسیدگی ریشه‌ها شود. برای حل این مشکل:
- از خاک استریل مخصوص سانسوریا استفاده کنید که دارای زهکشی خوبی است و مواد مورد نیاز سانسوریا را فراهم می‌کند.
- در لایه زیرین خاک مقداری پوکه اضافه کنید تا زهکشی بدرستی ایجاد شود.
در صورتی که رطوبت اضافی تخلیه نشود و خاک به مدت طولانی مرطوب بماند، ریشه‌های سانسوریا به راحتی دچار پوسیدگی و انواع بیماری‌های قارچی و باکتریایی خواهند شد. بخاطر داشته باشید که آب زیرگلدانی را یک ساعت بعد از آبیاری تخلیه کنید. در غیر این صورت رطوبت اجازه نمی‌دهد که خاک گلدان به موقع خشک شود.
همچنین آب داخل زیرگلدانی باعث رشد و تکثیر پشه‌ها خواهد شد.
یکی از عواملی که باعث میشود خاک دیرتر خشک شود، استفاده از پوکه یا مالچ روی سطح خاک است. دقت کنید که سطح خاک باید کاملا آزاد باشد تا هوادهی بدرستی انجام شود و رطوبت اضافی تبخیر گردد.
آیا سانسوریا نیاز به رطوبت دارد؟
رطوبت موجود در آپارتمان برای سانسوریا کافی است. این گیاه مقاوم، در رطوبت پایین به رشد خود ادامه می‌دهد. از اسپری کردن آب روی گیاه سانسوریا خودداری کنید. برای تامین رطوبت این گیاه می‌توانید هفته‌ای دوبار هورمون سیتوکنین را روی تمامی قسمت‌های گیاه اسپری کنید تا هم تامین رطوبت انجام شود و هم سرعت پاچوشدهی گیاه شما افزایش یابد.
۵- استفاده از کود نامناسب یا عدم کوددهی:
یکی از دلایلی که باعث زرد شدن سانسوریا میشود استفاده از کودهای نامناسب و ازت بالا است. مثلا استفاده از کود ۲۰-۲۰-۲۰ برای سانسوریا اشتباه است و باعث آسیب به ریشه گیاه میشود. همچنین عدم کوددهی گیاه باعث میشود گیاه ضعیف شده و دچار بیماری یا آفت شود. بنابراین بهتر است گیاه را به شکل اصولی کوددهی کرد.
ما در گلخانه گاردنو پکیج کوددهی سانسوریا را که یک ترکیب کامل از تمام مواد مغذی مورد نیاز گیاه است، به شما پیشنهاد می‌کنیم. برای تامین مواد مغذی سانسوریا بهتر است به شکل زیر عمل کنید:
روش کوددهی سانسوریا
- ۱- هیومیک اسید هر دو ماه یکبار آبیاری کنید.(جهت تنظیم ph خاک و آماده کردن ریشه‌ها برای جذب مواد مغذی)
- ۲- کود ۱۲-۱۲-۳۶ ماهیانه یکبار آبیاری کنید.(جهت افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها)
- ۳- هورمون سیتوکینین را هفته‌ای دوبار اسپری کنید.(جهت افزایش پاجوش‌دهی)
- ۴- هورمون ریشه‌زا هر دو هفته یکبار آبیاری کنید.(جهت افزایش ریشه‌دهی)
- ۵- آهن هر دو ماه یکبار آبیاری کنید.
۶- استفاده از گلدان نامناسب
استفاده از گلدان‌های بلند می‌تواند به پوسیدگی ریشه سانسوریا منجر شود. در گلدان‌های بلند، زهکشی به درستی انجام نمی‌شود و آب به طور کامل از خاک خارج نمی‌گردد، بنابراین حجم خاک اطراف ریشه خشک نمی‌شود. این تجمع آب می‌تواند ریشه‌های سانسوریا را در معرض رطوبت مداوم قرار دهد که منجر به پوسیدگی ریشه میشود.
برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است از گلدان‌هایی با ارتفاع مناسب و با سوراخ‌های زهکشی کافی استفاده کنید. اما اگر دوست دارید از گلدان‌های بلند استفاده کنید، حتما گیاه را داخل این گلدان‌ها کاور کنید و مستقیم نکارید. یعنی ابتدا دو سوم ارتفاع گلدان را با پوکه پر کنید و سپس گیاه را با گلدان پلاستیکی روی پوکه‌ها قرار دهید و اطراف و روی گلدان را با خاک پر کنید. در این حالت ریشه سانسوریا سلامت می‌ماند.
پوسیدگی ریشه سانسوریا را چگونه درمان کنیم؟
تمامی عوامل بالا باعث پوسیدگی ریشه و نهایتا زرد شدن سانسوریا و شل و لهیده شدن برگ‌ها میشود. برگ‌ها از پایین شروع به نرم شدن می‌کنند و از ریشه جدا می‌شوند. اما نگران نباشید، در ادامه می‌خواهیم ببینیم چگونه این مشکل را برطرف کنیم و گیاه را به روند رشد طبیعی خود برگردانیم:
روش درمان پوسیدگی ریشه سانسوریا
- ۱- ابتدا ریشه‌های گیاه را به آرامی از خاک خارج کنید و ریشه‌های پوسیده، لهیده و نرم شده را جدا کنید.
- ۲- سپس ریشه‌های سالم را داخل محلول قارچ‌کش کاربندازیم در آب به مدت پنج دقیقه قرار دهید.
- ۳- یک گلدان پلاستیکی سایز ریشه گیاه تهیه کنید و زهکشی زیر گلدان را چک کنید که به تعداد کافی سوراخ داشته باشد. یک لایه پوکه معدنی داخل گلدان بریزید و سپس یک لایه خاک استریل سانسوریا روی آن اضافه کنید.
- ۴- ریشه گیاه را از داخل محلول قارچ‌کش خارج کنید و داخل خاک استریل در گلدان کوچک بکارید.
- ۵- بعد از کاشت گیاه را در نوبت اول با هیومیک اسید آبیاری کنید و در نوبت بعدی از هورمون بایورادیکانت برای آبیاری استفاده کنید.
- ۶- ماهیانه یکبار هورمون بایورادیکانت را آبیاری کنید.
- ۷- از آبیاری بیش از اندازه خودداری کنید و تا زمانی که عمق خاک خشک نشده، گیاه را آبیاری نکنید.
پاسخ به سوالات پرتکرار در مورد نگهداری سانسوریا
دلیل افتادگی برگ‌های سانسوریا چیست؟
آبیاری کم، استفاده از کودهای ازت بالا ماند ۲۰-۲۰-۲۰ ، کمبود عنصر کلسیم و همچنین پوسیدگی طوقه گیاه می‌تواند عامل افتادگی برگ‌های سانسوریا باشد. برای جلوگیری از افتادگی برگ‌های گیاه، ماهیانه یکبار گیاه را با کود کلسیم هورمون‌پاشی نمایید. همچنین هر سه ماه یکبار گیاه را با قارچ‌کش کاربندازیم، مانکوزب یا کاپیتان آبیاری نمایید و ریشه آن را ضدعفونی کنید.
دلیل باریک و لوله شدن برگ‌های سانسوریا چیست؟
استفاده از کودهای ازت بالا ماند ۲۰-۲۰-۲۰ ریشه گیاه را بیش از اندازه تحریک کرده و می‌تواند عامل لوله شدن برگ‌ها باشد. همچنین نوسانات دمایی شدید نیز دلیل بروز این مشکل است. اجازه ندهید گیاه در فاصله نزدکی از وسایل سرمایشی یا گرمایشی باشد. همچنین از قرار دادن گیاه در زیر تابش مستقیم آفتاب جلوگیری کنید.
برای آبیاری سانسوریا بهتر است برنامه منظمی با توجه به خشکی خاک آن تهیه کنید، زیرا آبیاری کم یا زیاد نیز باعث ایجاد بیماری‌های قارچی و پوسیدگی و نهایتا از بین رفتن ریشه می‌گردد و در این حالت برگ‌ها برای زنده ماندن از آب موجود در داخل بافت تغذیه کرده و لوله می‌شوند.
دلیل لهیدگی برگ‌های سانسوریا چیست؟
لهیدگی برگ‌های سانسوریا به دلیل آبیاری بیش از اندازه گیاه و باتلاقی شدن خاک است. ریشه‌های این گیاه رطوبت بیش از حد خاک را در خود جمع کرده و بعد از انباشته شدن، آن را به برگ‌ها انتقال می‌دهند که هم باعث بروز بیماری قارچی شده و هم در نهایت برگ‌های گیاه را لهیده می‌کند. برای جلوگیری از این اتفاق، قبل از آبیاری از خشک بودن خاک گیاه اطمینان حاصل کنید. بهتر است سوراخ زهکشی گلدان را هر چند ماه یکبار چک کنید.
دلیل ایجاد شکاف بین برگ‌های سانسوریا چیست؟
استفاده از کود ازت بالا(مانند ۲۰-۲۰-۲۰) یکی از عوامل ایجاد شکاف روی برگ‌هاست. وجود آفت لارو برگ‌خوار نیز یکی دیگر از دلایل ایجاد شکاف روی برگ‌های سانسوریا است. برای از بین بردن این آفت سم دیازینون را هر سه شب یکبار روی تمامی قسمت‌های گیاه اسپری کنید.
بیماری‌های قارچی سانسوریا را چگونه درمان کنیم؟
لکه‌های آبکی و سیاه‌رنگ روی سانسوریا نشان‌دهنده وجود بیماری قارچی است. برای درمان بیماری‌های قارچی گیاه از قارچ‌کش ترکیبی سه مرتبه به فاصله سه روز در دوره زمانی هفت روزه استفاده کنید. دو هفته به گیاه استراحت دهید و سپس مجددا روند درمان را تکرار کنید. تا زمانی که افزایش لکه‌های قارچی متوقف نشده است، قارچ‌کشی گیاه را تکرار کنید. برای از بین بردن بیماری‌های قارچی ریشه نیز از قارچ‌کش کاربندازیم استفاده نمایید.
بخاطر داشته باشید زمانی که گیاه دچار بیماری میشود، بهتر است در اولین فرصت گیاه را به یک متخصص گیاه پزشکی نشان دهید و قبل از استفاده از هر سمی با متخصص مشورت نمایید.
دلیل سیاه شدن قسمتی از برگ سانسوریا چیست؟
سرما و یخ‌زدگی و قرار دادن گیاهان در کنار پنجره‌هایی که سرمای زیادی عبور می‌دهند باعث سیاه شدن و نرم شدن قسمت‌هایی از برگ سانسوریا میشود.
همچنین قرار دادن سانسوریا در کنار وسایل گرمایشی نیز باعث قهوه‌ای شدن حاشیه برگ‌ها خواهد شد.
آیا نگهداری سانسوریا برای کودکان و حیوانات خانگی ایجاد حساسیت می‌کند؟
طبق گزارش ASPCA، جویدن یا بلعیدن این گیاه می‌تواند برای کودکان، گربه‌ها و سگ‌ها ایجاد حساسیت کند. بنابراین توجه داشته باشید که این گیاه را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.
سانسوریا، بهترین تصفیه‌کننده طبیعی هوا
نکته آخر در مورد سانسوریا اینکه طبق تایید ناسا این گیاه یکی از هشت گیاهی است قادر به تولید اکسیژن کافی در محیط است و یکی از گزینه‌های مناسب برای نگهداری در اتاق خواب بشمار می‌رود. سانسوریا یکی از بهترین گیاهان برای تصفیه سموم فرمالدئید، زایلن، بنزن، تولوئن و تری کلرواتیلن است.
