شپشک آردآلود، یکی از رایجترین و مخربترین آفات گیاهان آپارتمانی، با ظاهری شبیه به تودههای پنبهای سفید، میتواند به سرعت به کابوس دوستداران گل و گیاه تبدیل شود. این موجودات ریز که از شیره گیاه تغذیه میکنند، نه تنها باعث ضعیف شدن و پژمردگی گیاه میشوند، بلکه با ترشح مادهای چسبناک به نام عسلک، زمینه را برای رشد قارچها نیز فراهم میکنند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی این آفت مزاحم از زوایای مختلف بپردازیم، از نحوه شناسایی و چرخه زندگی آن گرفته تا روشهای مبارزه و پیشگیری. با آگاهی از این اطلاعات، میتوانید به نبردی مؤثر علیه شپشک آردآلود برخاسته و از سلامت و شادابی گیاهان خود محافظت کنید.

شناخت شپشک آردآلود
به طور کلی از ۳۸ خانواده شپشکها، ۱۳ خانواده در ایران شناسایی شدهاند که شامل شپشک آردآلود، شپشک سپردار و شپشک نرمتن هستند .
شپشک های آردآلود: این شپشک ها بدن نرم و پوشیده ای از کرک های سفید دارند. آنها معمولاً در خوشه ها حرکت می کنند و می توانند به سرعت در سراسر گیاه پخش شوند. شپشک های آردآلود ترجیح می دهند گیاهان گرمسیری و نیمه گرمسیری را آلوده کنند، اما می توانند در داخل خانه نیز یافت شوند. معروفترین آنها شپشک مرکبات، ساحلی و جنوب هستند.
شپشک های سپردار: این شپشک ها بدن پوشیده ای از موم یا لاک دارند که آنها را از شکارچیان محافظت می کند. آنها معمولاً به آرامی حرکت می کنند و در یک مکان روی گیاه می مانند. این سپرها معمولاً به رنگ قهوهای، زرد یا خاکستری هستند و سطح آنها صاف یا ناهموار، براق یا مات و با برجستگیهای ریز یا بدون برجستگی میتواند باشد. شپشکهای سپردار به طیف وسیعی از گیاهان از جمله درختان میوه، درختچههای زینتی، گیاهان آپارتمانی و حتی کاکتوسها حمله میکنند.
شپشک های نرمتن: این شپشک ها بدن نرم و بدون پوشش دارند. آنها به آرامی حرکت می کنند و معمولاً در زیر برگ ها یا در مکان های دیگر محافظت شده یافت می شوند. شپشک های نرم می توانند طیف وسیعی از گیاهان را آلوده کنند، از جمله درختان، درختچه ها، گل ها و سبزیجات.
شپشک آردآلود به چه گیاهانی حمله میکند؟
متاسفانه، شپشکها در انتخاب میزبان، چندان گاهشمار نیستند و تقریباً به هر گیاهی که شیرهی قابل هضمی داشته باشد، رحم نمیکنند. آنها با قدرت تکثیر بالا باعث نکروزه شدن محل تغذیه، توقف رشد، سرخشگیدگی گیاه و در نهایت مرگ گیاه میشوند. برخی از گیاهان و درختان محبوب شپشکها شامل:
- درختان میوه: مرکبات، سیب، گلابی، هلو، شلیل، گیلاس، بادام و گردو از جمله درختان میوهای هستند که به شدت در معرض حملهی شپشکها قرار دارند. این آفت در دسته شپشک آردآلود مرکبات قرار میگیرد.
- درختچههای زینتی: رز، یاس،انواع گل کاغذی،انواع شمشاد،انواع پیچ امین الدوله از جمله درختچههای زینتی هستند که طعمهی لذیذی برای شپشکها محسوب میشوند.
- گیاهان آپارتمانی و خاص: انواع کائوچو، فیکوس، دراسنا، اسپاتی فیلوم، ارکیده، گلناز، گاردنیا، ختمی، سرخس، دیفن باخیا، از جمله گیاهان آپارتمانی هستند که در آپارتمانها و خانهها مورد هجوم شپشکها قرار میگیرند. حتی کاتوسها و ساکولنتها نیز میتوانند در معرض شپشکها قرار گیرند.
شرایط مستعد برای ظهور شپشک آردآلود چگونه است؟
- هوای گرم و مرطوب : شپشک آردآلود در دمای بین ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتیگراد به طور فعال فعالیت میکند و سریعتر تکثیر میشود. این آفت در محیطهای مرطوب به خوبی رشد میکند. رطوبت نسبی بین ۶۰ تا ۸۰ درصد ایدهآل برای شپشک آردآلود است. آبیاری بیش از حد از جمله عوامل حمله شپشکهاست.
- نور کم: شپشک آردآلود نور کم را ترجیح میدهد و در مکانهای سایهدار بیشتر دیده میشود.
- تهویه نامناسب: فقدان تهویه مناسب میتواند به رشد و تکثیر شپشک آردآلود کمک کند.
- گیاهان ضعیف و بیمار: گیاهان ضعیف و بیمار بیشتر در معرض حمله شپشک آردآلود قرار دارند.
- گیاهان با تراکم بالا: گیاهانی که در گلخانه یا آپارتمان در کنار هم قرار دارند و تراکم بالایی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به شپشک آردآلود هستند.
- استفاده بیش از حد از کودها: استفاده بیش از حد از کودهای نیتروژندار میتواند گیاهان را مستعد ابتلا به شپشک آردآلود کند. آنها جذب گیاهان با نیتروژن بالا میشوند.
روش مبارزه با شپشک آردآلود مرکبات و گیاهان زینتی
انتخاب روش مناسب مبارزه با شپشک آردآلود به عوامل مختلفی مانند شدت آلودگی، نوع گیاه، شرایط محیطی و دسترسی به مواد و تجهیزات بستگی دارد. به طور کلی روش کنترل شپشکهای روی مرکبات و گیاهان زینتی و درختان یکسان است :
- استفاده از کارتهای چسبی: کارتهای چسبی مخصوص شپشک را در بین شاخ و برگ گیاه قرار دهید. شپشکهای نر بالدار به این کارتها میچسبند و ردیابی و شناسایی منبع آلودگی را آسانتر میکنند.
- استفاده از سم اتیون و روغن ولک: در صورت شدید بودن آلودگی، میتوانید از سموم شیمیایی مخصوص شپشک آردآلود استفاده کنید. هنگام استفاده از سموم، حتماً با متخصصین گیاه مشورت کنید.
- استفاده از آب و صابون: گیاه را با آب ولرم و صابون به آرامی بشویید تا شپشکها و سپرهای آنها از روی آن جدا شوند. مراقب باشید که برگها و ساقهها را هنگام شستشو آسیب نزنید.
روش مبارزه با شپشک آردآلود گیاهان آپارتمانی
گیاهان آپارتمانی بیشتر مورد حمله شپشک آردآلود و دربرخی موارد مورد حمله شپشک سپردار میشوند.
شما میتوانید با نگاه کردن و بررسی گیاه خود نوع آن را تشخیص دهیدو به سادگی به مقابله با آن بپردازید.
درصورتیکه گیاه شما مورد حمله شپشک سپردار قرار گرفته بود
خانواده فیلودندرونها هم مقاوت خوبی در برابر نور متوسط تا کم دارند و گزینه بسیار مناسبی برای فضای کم نور شما هستند.
فیلودندرونها هم گونههای مختلفی دارند که هر کدام از آنها زیبایی منحصر به فردی به خانه و محل کار شما اضافه میکند.
اگر در نگهداری گیاهان آپارتمانی تازه وارد هستید، نگهداری گیاه فیلودندرون را به شما پیشنهاد میکنیم.
کالاتهآ
گیاه کالاتهآ با اینکه گیاه سختی برای نگهداری به شمار میرود و طوبت و آبیاری خاصی را نیاز دارد اما در شرایط کمنور میتواند خود را انطباق دهد و دوام بیاورد زیرا نور زیادی برای رشد احتیاج ندارد.
بگونیا رکس
اگر به دنبال یک گیاه آپارتمانی به ظاهری فوقالعاده خاص میگردید که نگهداری سختی هم لازم نداشته باشد، بگونیا رکس مناسبترین انتخاب برای شماست.
این گیاه با برگهای رنگارنگ خود شناخته میشود و محبوبیت پیدا کرده است.
گیاه بگونیا رکس در شرایط نوری متوسط و کم میتواند به رشد خود ادامه دهد و خود را با محیط سازگار کند.
بامبو
بامبو از جمله گیاهانی است که میتوانید در آب نگهداری کنید و آن را در فضای کم نور قرار دهید و مطمئن باشید که اتفاق بدی برایش رخ نمیدهد.
گیاه بامبو زیبایی بسیار زیادی هم به محیط شما اضافه میکند و بسیار شیک است.
بامبو راحتترین گزینه برای نگهداری است زیرا هیچ چیز جز آب برای نگهداری احتیاج ندارد.
گندمی
گیاه گندمی از محبوبترین گیاهان با ظاهری خاص و نگهداری آسان است.
این گیاه در شرایط کم نور به رشد خود ادامه میدهد و به سادگی تکثیر میشود. گیاه گندمی از گیاهانی است که در گلدانهای آویز زیبایی دو چندانی پیدا میکند و علاوه بر زیبایی و انرژی خوب، هوای فضای محل زندگی و کار شما را هم تصفیه میکند.
اگر فضای پرنوری ندارید هم میتوانید لذت داشتن گیاهان آپارتمانی را تجربه کنید. گیاهانی که معرفی کردیم میتوانند در شرایط نور کم به رشد خود ادامه دهند در فروشگاه گاردنو موجودند.
با وجود اینکه این گیاهان در شرایط کم نور هم میتوانند با فضای خود انطباق پیدا کنند و سازگار شوند، برای تسریع رشد آنها میتوان از لامپهای رشد هم استفاده کرد. این لامپها که نور بنفشی از خود دارند، با قرار گرفتن در کنار گیاهان تمام نیازهای گیاهان به نور خورشید را برطرف میکنند و میتوانند جایگزین خیلی مناسبی برای نور غیر مستقیم و مورد نیاز گیاه باشند.
برای راهنمایی هرچه بهتر شما، کارشناسان گلخانه گاردنو در صفحه اینستاگرام گاردنو به سوالات شما پاسخ میدهند.
.